Thông thường, chỉ cách các điểm du lịch nổi tiếng một đoạn ngắn, bạn có thể tìm thấy các làng nghề thủ công truyền thống với lịch sử hàng trăm năm qua nhiều thế hệ. Vì vậy, nếu bạn có thêm một ngày trong chuyến đi của mình, hãy cân nhắc ghé qua một trong 10 làng nghề đặc sắc này để có cái nhìn sâu hơn về văn hóa cũng như cuộc sống thường nhật của đồng bào mình xưa kia nhé.
MỤC LỤC
- 1. Làng gốm Bát Tràng – thử sức với nghề làm gốm
- 2. Làng tranh Đông Hồ – tranh truyền thống từ nguyên liệu thiên nhiên
- 3. Vạn Phúc – làng nghề làm lụa lâu đời nhất Việt Nam
- 4. Làng nón Chuông – cái nhìn cận cảnh hơn về chiếc nón biểu tượng
- 5. Làng Hương Thủy Xuân – phông nền chụp ảnh xinh xắn
- 6. Làng rau Trà Quế – thử sống làm nông dân một ngày
- 7. Làng gốm Bàu Trúc – đồ thủ công mang âm hưởng của người Chăm
- 8. Làng dệt Mỹ Nghiệp – tấm vải với hoa văn độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số
- 9. Làng lư đồng An Hội – trăm năm đỏ lửa giữa Sài Gòn
- 10. Làng lụa Tân Châu – Vang bóng một thời
- Bonus: Làng hoa giấy Thanh Tiên – nét đẹp tâm linh xứ Huế
1. Làng gốm Bát Tràng – thử sức với nghề làm gốm
Địa chỉ: 204 Giang Cao, Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội
Khi nhắc đến “Làng nghề truyền thống Việt Nam”, Bát Tràng chắc hẳn là cái tên đầu tiên xuất hiện trong tâm trí của nhiều người. Cách trung tâm Hà Nội chưa đầy một giờ lái xe, ngôi làng là nơi sản xuất ra những sản phẩm gốm tỉ mỉ trong nhiều thế kỷ.
Ngày nay, ngôi làng là một điểm du lịch nổi tiếng gần Hà Nội. Tại trung tâm làng là một chợ đồ gốm, nơi bạn có thể xem qua tất cả các loại sản phẩm, từ những chiếc bình có kích thước bằng con người cho đến đồ dùng sinh hoạt hay phụ kiện nhỏ làm quà lưu niệm.
Đừng quên ghé thăm Bảo tàng Gốm Bát Tràng, một công trình kiến trúc độc đáo được thiết kế giống bánh xe quay đặc trưng của người thợ gốm. Dù vẫn chưa đi vào hoạt động hoàn toàn nhưng đây đã là địa điểm check in yêu thích của nhiều du khách. Tòa nhà có triển lãm các sản phẩm gốm ấn tượng, cửa hàng lưu niệm và thậm chí là quán cà phê.
Một hoạt động phổ biến ở Làng gốm Bát Tràng là tự tay làm gốm – một dịch vụ mà bạn sẽ thấy nhiều người dân địa phương cung cấp tại các cửa hàng gốm của họ. Bạn cũng có thể chọn nung đồ thủ công của mình để tăng độ bền và tô màu theo ý thích.
2. Làng tranh Đông Hồ – tranh truyền thống từ nguyên liệu thiên nhiên
Địa chỉ: thôn RênTiên Du, Bắc Ninh
Làng Đông Hồ ở Bắc Ninh, cách Hà Nội 35km được biết đến là nơi sản sinh ra tranh Đông Hồ – một loại hình nghệ thuật truyền thống của Việt Nam. Những bức tranh này được in từ khuôn gỗ thành một loại giấy đặc biệt làm từ vỏ cây dó.
Tranh Đông Hồ có màu sắc tươi sáng đến từ các nguyên liệu tự nhiên – đen từ than củi, xanh từ lá cây,… Chúng miêu tả cuộc sống nông thôn Việt Nam, đôi khi thông qua các con vật được nhân hóa để phản ánh ước nguyện của người dân về hòa bình và thịnh vượng.
Làng Đông Hồ hiện nay không phải là một điểm tham quan nổi tiếng và ở đây cũng không có nhiều dịch vụ phục vụ khách du lịch. Tuy nhiên, những ai quan tâm đến nghệ thuật truyền thống của Việt Nam có thể ghé qua để tìm hiểu thêm về quy trình làm ra những bức tranh này, và tất nhiên có thể mua một vài bức nếu muốn.
3. Vạn Phúc – làng nghề làm lụa lâu đời nhất Việt Nam
Địa chỉ: Vạn Phúc, Hà Đông, Hà Nội
Khi đã khám phá xong khu phố cổ nhộn nhịp của Hà Nội và nếm thử các món ăn đường phố ngon miệng, Vạn Phúc là một điểm đến khác mà bạn có thể ghé thăm ngay trong ngày. Đây là làng nghề làm lụa lâu đời nhất còn tồn tại ở Việt Nam.
Qua một cánh cổng cổ kính được dùng làm lối vào của ngôi làng, bạn sẽ thấy mình đang ở trên một con phố với những chiếc ô đầy màu sắc treo lơ lửng. Con phố có những dãy cửa hàng tơ lụa trải dài, nơi bạn có thể xem các sản phẩm từ lụa tơ tằm chưa cắt cho đến lụa áo dài.
Vào sâu bên trong là khu vực đền tưởng nhớ những người sáng lập ra làng, cũng là nới tổ chức triển lãm giới thiệu khung dệt cũ và các công cụ truyền thống khác được sử dụng để dệt lụa.
4. Làng nón Chuông – cái nhìn cận cảnh hơn về chiếc nón biểu tượng
Địa chỉ: Đường Làng Chuông, Phương Trung, Thanh Oai, Hà Nội
Nón lá là một hình ảnh quá đỗi quen thuộc trong văn hóa Việt Nam. Nhờ trọng lượng nhẹ, dễ chế tạo và có khả năng chống nắng mưa tốt nên vật dụng này thường được nông dân và những người bán hàng rong sử dụng trong các công việc hàng ngày của họ.
Nếu bạn muốn tìm hiểu kỹ hơn về sản phẩm mang tính biểu tượng này, hãy ghé qua Làng Chuông, cách Hà Nội 30km về phía Nam. Đây là nơi mà bất kỳ người dân nào cũng có thể cho bạn biết tất cả về những đặc điểm nổi bật của một chiếc nón chất lượng. Nhiều cửa hàng ở đây cung cấp nón lá trang trí bằng tranh để làm quà lưu niệm.
5. Làng Hương Thủy Xuân – phông nền chụp ảnh xinh xắn
Địa chỉ: đường Huyền Trân Công Chúa, Thủy Xuân, Thành phố Huế
Về lịch sử, Thủy Xuân là tên một làng nghề làm hương truyền thống ở cố đô Huế. Trong nhiều thế kỷ, làng đã cung cấp hương liệu cho hoàng tộc Nguyễn. Ngày nay, chỉ còn lại những dấu tích của ngôi làng, nhưng đây vẫn là địa điểm check in quen thuộc của du khách khi đến Huế. Trên đường đến Lăng vua Tự Đức – một di tích lịch sử và điểm du lịch lớn – bạn sẽ bắt gặp một số hộ gia đình trưng bày những mẻ hương lớn đủ màu sắc, tạo thành phông nền cho bức ảnh đẹp.
Phần lớn, các chủ cửa hàng ở đây luôn chào đón khách đến tạo dáng và chụp ảnh miễn phí tại quầy hàng của họ, và một số thậm chí còn cho bạn mượn các phụ kiện như nón lá và quạt tay để làm phong phú thêm phòng trưng bày của bạn. Nhưng tất nhiên, bù lại, đừng quên mua một thứ gì đó để ủng hộ họ, ngay cả khi bạn không thực sự cần.
6. Làng rau Trà Quế – thử sống làm nông dân một ngày
- Địa chỉ: Cẩm Hà, Hội An, Quảng Nam
- Mở cửa: 8h – 21h
Phố cổ Hội An là một trong những địa điểm du lịch nghỉ dưỡng nổi tiếng nhất Việt Nam, nổi tiếng với những công trình kiến trúc cổ kính quyến rũ và những bãi biển hoang sơ. Nhưng cách phố cổ 5km lại ẩn chứa một nét duyên dáng khác của Làng miệt vườn Trà Quế.
Toàn bộ khu vực được bao phủ bởi những khu vườn tươi tốt, yên bình và khoảng cách gần với Hội An nên bạn thường đến đây bằng xe đạp, vì làm như vậy sẽ giúp bạn có nhiều thời gian hơn để ngắm nhìn khung cảnh mộc mạc.
Nếu bạn ở Hội An, nhiều khách sạn cung cấp các tour du lịch một ngày, nơi bạn sẽ đạp xe ở đây, trải nghiệm cảm giác như làm việc tại một trong những khu vườn, sau đó ngồi xuống thưởng thức một bữa ăn ngon với đầy đủ các loại rau mới thu hoạch sau đó mát-xa chân. .
7. Làng gốm Bàu Trúc – đồ thủ công mang âm hưởng của người Chăm
Địa chỉ: khu phố 7, Ninh Phước, Ninh Thuận
Bên cạnh Bát Tràng ở phía bắc, làng Bàu Trúc gần phía nam tỉnh Ninh Thuận là một làng nghề làm đồ gốm có lịch sử lâu đời. Tuy nhiên, có những điểm khác biệt chính giữa hai loại này.
Các nghệ nhân và phụ nữ làng nghề Bàu Trúc không sử dụng bánh xe gốm để quay. Thay vào đó, đất sét được đặt cố định trên bàn và những người thợ làm sẽ đi xung quanh khi họ tạo hình cho nó. Sau khi thành hình, các sản phẩm cũng không được nung trong lò. Chúng được chôn dưới đống gỗ và rơm, sau đó đốt lên.
Phương pháp thủ công hơn này tạo ra những sản phẩm có đường nét thô ráp hơn gốm Bát Tràng đầy màu sắc và tinh xảo. Thông thường, chúng có màu sắc dịu như nâu hoặc đen. Ngoài ra, do cư dân Bàu Trúc chủ yếu là người dân tộc Chăm nên phong cách trang trí trên tượng, bình, bát cũng chịu ảnh hưởng nhiều của văn hóa Chăm.
8. Làng dệt Mỹ Nghiệp – tấm vải với hoa văn độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số
Địa chỉ: thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận
Ngoài Bàu Trúc, làng dệt Mỹ Nghiệp là một làng nghề thủ công truyền thống khác đang trở thành điểm thu hút khách du lịch của tỉnh Ninh Thuận. Đúng như tên gọi, ngôi làng là nơi sinh sống của nhiều thế hệ thợ dệt, nhiều người trong số họ rất vui khi được cho du khách xem nơi làm việc của họ và trình diễn cách họ sử dụng khung cửi để biến những sợi chỉ thành những mảnh vải.
Và cũng giống như người anh em Bàu Trúc, sản phẩm của Làng Mỹ Nghiệp chịu ảnh hưởng của văn hóa Chăm. Mỹ Nghiệp và Bàu Trúc chỉ cách nhau 4 km, vì vậy, bạn nên đi khám phá cả hai trong một chuyến đi để trải nghiệm những món đồ thủ công khác nhau của địa phương.
9. Làng lư đồng An Hội – trăm năm đỏ lửa giữa Sài Gòn
Theo các nghệ nhân nơi đây, “lão làng” làm lư đồng An Hội đầu tiên ở Sài Gòn xưa là ông Trần Văn Kỉnh hay còn gọi là ông Năm Kỉnh, học nghề ở Chợ Quán, Phú Lâm, sau đó ông truyền dạy cho con cháu. Cứ như vậy theo thời gian, làng nghề lư đồng An Hội đã tồn tại hơn trăm năm, với những nghệ nhân tâm huyết có thâm niên gắn bó từ 20-40 năm.
Thời hưng thịnh lư đồng An Hội rất nổi tiếng, theo chân thương lái có mặt ở khắp các tỉnh, thành cả nước và một số nước lân cận như Lào, Campuchia… Dần dà, qua những thăng trầm của lịch sử và quá trình đô thị hóa, làng lư đồng An Hội từ 50 lò đỏ lửa đến nay chỉ vỏn vẹn còn 5 lò hoạt động: Hai Thắng, Năm Toàn, Sáu Bảnh, Ba Cồ và Út Kiểng. Chủ các cơ sở này đều là bà con trong dòng họ, với mong muốn bảo tồn và phát triển nghề truyền thống mà cha ông đã để lại.
Ngày nay mặc dù đã có máy móc hỗ trợ, nhưng một số công đoạn buộc người thợ phải làm bằng thủ công thì mới giữ được nét đặc trưng riêng. Chính vì vậy mà lư đồng An Hội được người tiêu dùng ưa chuộng, đánh giá cao về mẫu mã và hơn hết là cái “hồn” trong từng sản phẩm.
10. Làng lụa Tân Châu – Vang bóng một thời
Địa chỉ: 223 ĐT952, thị trấn Tân Châu, An Phú, An Giang
Nói đến tơ lụa thì người ta thường nghĩ đến làng Vạn Phúc – quê hương của sản phẩm tơ lụa đẹp cả nước. Tuy nhiên, tại miền quê An Giang cũng có một nơi nổi tiếng không kém. Chỉ cần nghe đến cái tên Tân Châu thì mọi người đều biết đó là dân xứ lụa.
Lãnh Mỹ A được xem là “nữ hoàng” của các loại lụa, vậy nên đã xa rồi thời hoàng kim nhưng lụa Tân Châu vẫn nổi tiếng trong và ngoài nước. Theo cuốn Tân Châu xưa do Nguyễn Văn Kiềm biên soạn, Tân Châu nổi tiếng với cái tên lãnh Mỹ A, nên gọi là “xứ tầm tang”. Nghề trồng dâu nuôi tằm giúp nhiều người khá giả, nhiều ông chủ dâu phát tài đột ngột, vung tiền xài như công tử Bạc Liêu nên Tân Châu được ví là “xứ bòn vàng”. Lãnh Mỹ A được tiêu thụ khắp miền Nam và còn xuất sang Lào, Campuchia.
Bonus: Làng hoa giấy Thanh Tiên – nét đẹp tâm linh xứ Huế
Địa chỉ: xã Phú Mậu, Phú Vang, Thừa Thiên Huế
Xứ kinh kỳ vốn nổi tiếng với nhiều nghề thủ công và các tác phẩm nghệ thuật. Nghề làm hoa giấy ở làng Thanh Tiên là đặc biệt nhất trong số đó, mang lại cảm giác hoài niệm đặc biệt cho bất kỳ du khách nào. Trải qua hơn 300 năm phát triển với bao thăng trầm, đến ngày nay làng nghề làm hoa giấy Thanh Tiên vẫn hiện hữu trong từng góc nhà, nếp sống của người Huế. Không chỉ mang ý nghĩa văn hóa tâm linh mà đây còn là một trong những làng nghề thủ công truyền thống đặc sắc nhất của đất cố đô.
Du khách quốc tế có lẽ sẽ nhớ đến Việt Nam với Vịnh Hạ Long tráng lệ, Hội An thanh bình hay phố cổ Hà Nội cổ kính nhộn nhịp quyến rũ. Mặc dù đẹp nhưng chưa đủ, chúng chỉ là một phần nhỏ so với những gì đất nước của chúng ta đang có.
Vậy nên ngoài những điểm nóng du lịch , bạn nhớ ghé thăm một số làng nghề thủ công truyền thống này nhé. Những gì mà chúng mang lại là văn hóa, là lịch sử, là cái nhìn chân thực hơn về cuộc sống hàng ngày của người dân nông thôn xưa.
