Kiến trúc Gothic – Opus Francigenum là một trong những phong cách nghệ thuật thành công nhất châu Âu. Tuy bắt đầu xuất hiện từ giữa thế kỷ 12 đến thế kỷ 16 (nửa sau thời Trung cổ) và có nguồn gốc từ Pháp nhưng hiện tại ở bất kì châu lục nào bạn cũng có thể tìm thấy các công trình thuộc trường phái này.
Những dấu ấn đặc trưng và sự trường tồn cùng thời gian đã khiến phong cách Gothic trở thành một phần vô cùng quan trọng trong lịch sử kiến trúc. Nếu bạn đang muốn tham quan các kiệt tác Gothic của châu Âu, đây là một số ví dụ nổi tiếng nhất.
MỤC LỤC
- Đặc điểm chính của kiến trúc Gothic
- Công trình Gothic tiêu biểu ở châu Âu
- 1. Vương cung thánh đường Basilica
- 2. Nhà thờ Đức Bà
- 3. Nhà thờ chính tòa Salisbury
- 4. Nhà thờ Đức Bà Reims
- 5. Tòa thị chính Wrocław
- 6. Nhà thờ chính tòa Köln
- 7. Cung điện Doge
- 8. Nhà thờ Đức Bà Chartres
- 9. Tu viện Westminster
- 10. Nhà thờ Saint Bavo
- 11. Nhà thờ lớn Basel Minster
- 12. Lâu đài Corvin
- 13. Nhà Thờ Amiens
- 14. Tu viện Batalha
- 15. Nhà thờ Canterbury
- 16. Tòa thị chính Leuven
- 17. Nhà thờ Burgos
- 18. Nhà thờ thánh Stephen
- 19. Nhà thờ Thánh Mary Gdańsk
- 20. Nhà Thờ Chính Tòa Milan
Đặc điểm chính của kiến trúc Gothic
1. Cửa sổ kính màu lớn
Ngày nay bạn có thể thấy cửa sổ kính màu ở rất nhiều nơi, nhưng lần đầu chúng xuất hiện là các nhà thờ Gothic. Cửa sổ thường có hình vòm, sử dụng gỗ trắc kết hợp với một vài loại đá và khắc họa những câu chuyện trong Kinh thánh.
2. Vòm nhọn
Vòm nhọn là một đặc điểm quan trọng trong kiến trúc Gothic để vừa mang tính trang trí vừa thực tế. Vòm nhọn là một thiết kế nhỏ chắc chắn có hình thức phân bổ lực của các bức tường cồng kềnh và trần nặng, có thể cung cấp nhiều hỗ trợ hơn so với các cột trụ được sử dụng trước đây.
3. Mái vòm có gân
Mái vòm có gân là một hình thức nghệ thuật đặc sắc khác trong thời kỳ Gothic, ngoài tác dụng vật lý thì chúng tạo cảm giác trần nhà cao và sang trọng hơn. Do sự phân bố lực bên trong, mái vòm có thể được xây dựng theo các kích thước và hình dạng khác nhau.
4. Trụ bay
Trụ bay là một đặc điểm kiến trúc gothic có tác dụng truyền tải trọng lượng của những bức tường cao. Nó vừa là một yếu tố trang trí vừa mang tính thực tiễn và được thiết kế rất công phu.
5. Trang trí bằng tượng Gargoyles
Gargoyles là tượng những sinh vật nhỏ có vẻ ngoài hơi đáng sợ được trang trí dọc theo mái trong các tòa nhà kiến trúc Gothic. Gargoyles có hai mục đích, một là thoát nước mưa, hai là đánh vào nỗi sợ hãi khiến mọi người không dám có ý tưởng xấu như trộm cắp.
Công trình Gothic tiêu biểu ở châu Âu
1. Vương cung thánh đường Basilica
Basilica nằm ở xã Saint-Denis thuộc ngoại ô Paris được coi là một trong những tòa nhà theo phong cách Gothic đầu tiên trên thế giới. Nơi đây vừa là tu viện, nhà thờ vừa là nơi chôn cất các vị Vua Pháp từ thế kỷ 10 đến thế kỷ 18.
Với vai trò quan trọng trong cả lịch sử nghệ thuật và lịch sử nước Pháp, Vương Cung Thánh Đường Basilica được xem là một viên ngọc thực sự của nghệ thuật Gothic, đánh dấu sự phát triển từ phong cách Romanesque.
2. Nhà thờ Đức Bà
Notre-Dame De Paris – nhà thờ nổi tiếng nhất thế giới là một trong những ví dụ hoàn hảo của kiến trúc Gothic Pháp. Trong thời trị vì của Louis XIV và Louis XV, nhà thờ đã trải qua nhiều cuộc thay đổi lớn cũng như chịu một số thiệt hại trong Chiến tranh thế giới thứ hai buộc phải xây dựng lại nên hiện tại cũng không giữ được vẻ cổ kính như xưa nữa.
3. Nhà thờ chính tòa Salisbury
- Địa chỉ: Salisbury SP1 2EJ, Vương quốc Anh
Salisbury vừa là tòa nhà Gothic tuyệt vời vừa là một công trình phá vỡ nhiều kỷ lục. Được xây dựng từ năm 1220 đến năm 1258, Salisbury là nhà thờ rộng nhất, cao nhất và tu viện lớn nhất nước Anh. Ngoài ra, nó còn sở hữu chiếc đồng hồ hoạt động lâu đời nhất và lưu giữ bản Đại Hiến chương đầu tiên của Vương quốc Anh.
4. Nhà thờ Đức Bà Reims
- Địa chỉ: Pl. du Cardinal Luçon, Reims, Pháp
Nhà thờ Đức Bà Reims là công trình tôn giáo có nhiều du khách đến thăm nhất với khoảng 1.000.000 lượt người mỗi năm. Nó được xây dựng vào thế kỷ 13 trên địa điểm của một nhà thờ khác đã bị hỏa hoạn thiêu rụi.
Kiến trúc Gothic cao của nhà thờ đã truyền cảm hứng cho rất nhiều công trình khác trong quá trình xây dựng lại Đế chế La Mã Thần thánh. Reims được công nhận là Di sản UNESCO từ năm 1991.
5. Tòa thị chính Wrocław
- Địa chỉ: 50-116 Wrocław, Ba Lan
Địa danh nổi bật nhất trên Quảng trường Chợ là Tòa thị chính lịch sử. Công trình được xây dựng theo kiến trúc Gothic từ thế kỷ 13 vẫn sừng sững như một nhân chứng trong quá trình phát triển của thành phố Wrocław.
Ngày nay Tòa thị chính cũ vẫn được sử dụng cho các sự kiện, bên trong còn có một bảo tàng và nhà hàng. Mặc dù một số chi tiết đã bị thay thế nhưng từ lâu nơi này đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người dân Wrocław.
6. Nhà thờ chính tòa Köln
- Địa chỉ: Domkloster 4, 50667 Köln, Đức
Nhà thờ Cologne hay Kölnerdom là một trong những nhà thờ nổi tiếng nhất châu Âu cũng như một ví dụ điển hình của kiến trúc Gothic Công giáo Đức. Nhà thờ mất 600 năm để hoàn thành và vẫn đang liên tục được sửa chữa do hậu quả của chiến tranh.
Hiện nay tổng giáo phận Cologne đặt trụ sở ở Kölnerdom nên không có gì ngạc nhiên khi đây là địa danh thu hút khách du lịch bậc nhất nước Đức, đôi khi đón tới 20.000 người trong một ngày.
7. Cung điện Doge
- Địa chỉ: 1 P.za San Marco, Venezia, Ý
Là công trình tốt nhất còn lại của kiến trúc Gothic Venice ở toàn bộ miền bắc nước Ý, Cung điện Doge hay còn gọi là Dinh tổng trấn từng là nơi ở của các nhà lãnh đạo nước Cộng hòa Venice.
Ngày nay Venice là một phần của Ý, và cung điện hiện tại đã trở thành bảo tàng lưu giữ vô số kho báu trong lịch sử Cộng hòa Venice.
8. Nhà thờ Đức Bà Chartres
Có niên đại từ thế kỷ 12, nhà thờ Chartres là một trong những ví dụ tuyệt vời về kiến trúc Gothic Pháp và cũng là công trình tôn giáo được bảo tồn tốt nhất châu Âu.
Nhà thờ Chartres được cho là nơi lưu giữ áo dài của Đức Trinh Nữ Maria và trở thành Di sản Thế giới của UNESCO vào năm 1979 nên không chỉ thu hút con chiên sùng đạo mà còn rất đông khách du lịch ghé thăm.
9. Tu viện Westminster
- Địa chỉ: 20 Deans Yd, London, Vương quốc Anh
Tu viện Westminster – một ví dụ về kiến trúc gothic điển hình là địa danh nổi tiếng nhất nước Anh. Vì sao ư? Đây là nơi làm lễ đăng quang của các vị vua Anh trong nhiều thế kỷ cho đến khi bị giải thể vào năm 1539.
Với hơi thở lịch sử và sự xa hoa của vương quyền, nên cho dù có bao nhiêu công trình mọc lên thì hiện tại Westminster vẫn là địa điểm được thăm quan nhiều nhất London.
10. Nhà thờ Saint Bavo
Trong số tất cả công trình trong danh sách này, Nhà thờ Saint Bavo xây dựng muộn nhất. Được bắt đầu vào cuối thế kỷ 19 và hoàn thành vào năm 1930, nó được thiết kế theo phong cách Gothic-Revival để mô phỏng lại nhà thờ đã bị phá hủy trước đó trên cùng địa điểm.
11. Nhà thờ lớn Basel Minster
- Địa chỉ: Münsterpl. 9, 4051 Basel, Thụy Sĩ
Năm 1356, một trận động đất lớn đã làm rung chuyển Basel và san bằng nhà thờ lớn Basel Minster. Phải mất tổng cộng 150 năm và ba kiến trúc sư để khôi phục lại Basel Minter, lần này với những nét đặc trưng nhất của kiến trúc Gothic mà nhà thờ từng có.
Ngày nay Basel Minster là di tích thu hút khách du lịch chính bên cạnh vẻ đẹp thiên nhiên của vùng Basel với kiến trúc bằng đá sa thạch đỏ, mái ngói màu, hai tháp cao vút và giao điểm hình chữ thập của mái chính.
12. Lâu đài Corvin
Lâu đài Corvin vốn là một pháo đài từ thời Phục Hưng và được xây dựng lại vào thế kỷ 19 theo kiến trúc Gothic. Lâu đài nằm trên đỉnh đồi nhìn ra thị trấn Hunedoara hùng vỹ gợi lên hình ảnh một vùng đất Transylvanian lịch sử.
Những năm tháng huy hoàng trong quá khứ, lâu đài Corvin từng được sử dụng như một nơi ở của hoàng gia, nhà tù và ngày nay đã trở thành bảo tàng thu hút khách du lịch bậc nhất Romania.
13. Nhà Thờ Amiens
- Địa chỉ: 30 Place Notre Dame, Amiens, Pháp
Viên đá đầu tiên của Nhà thờ Amiens được đặt vào năm 1220. Đây là một kiệt tác thời Trung cổ hoành tráng bậc nhất của nghệ thuật Gothic, dài 145m và rộng 70m ở mặt cắt.
Hơn 800 năm trước, tạo ra Nhà thờ Đức Bà Amiens là một công việc gần như kỳ diệu và vẻ đẹp của công trình Gothic này đã được tôn vinh trong cuốn sách Kinh thánh của Amiens.
14. Tu viện Batalha
Tu viện Batalha là công trình ấn tượng nhất của kiến trúc Gothic Flamboyant, được xây dựng sau chiến thắng của Bồ Đào Nha trước người Castilians trong trận chiến Aljubarrota huyền thoại. Đây là nơi chôn cất của nhiều thế hệ hoàng gia Bồ Đào Nha, chỉ riêng việc hoàn thành đã kéo dài trong thời gian trị vì của bảy vị vua.
15. Nhà thờ Canterbury
Canterbury là một trong những nhà thờ lâu đời nhất thế giới với lịch sử từ thế kỷ thứ 6. Nhà thờ ban đầu được xây dựng lại hoàn toàn giữa những năm 1070 và 1077 theo phong cách kiến trúc Gothic Anh. Sự kiện lịch sử nhất của Nhà thờ là vụ giết hại Tổng giám mục Tomas Becket và vào năm 1988, nơi đây đã trở thành địa điểm được UNESCO công nhận.
16. Tòa thị chính Leuven
- Địa chỉ: 9 Grote Markt, Leuven, Bỉ
Ngay đối diện quảng trường Grote Markt là Tòa thị chính Leuven hoành tráng – một kiệt tác hậu Gothic với những họa tiết tinh xảo. Nổi tiếng nhất là các yếu tố trang trí công phu, đá chạm khắc và cửa sổ nhọn đầy màu sắc theo thiết kế Brabantine Gothic.
17. Nhà thờ Burgos
- Địa chỉ: Pl. Sta. María, Burgos, Tây Ban Nha
Mặc dù nó có một số yếu tố Romanesque và Baroque đan xen nhưng Nhà thờ Saint Mary hay còn gọi là Nhà thờ Burgos vẫn mang phong cách Gothic Flamboyant không thể nhầm lẫn. Năm 2021 đánh dấu Nhà thờ Gothic đầu tiên ở Tây Ban Nha tròn 800 tuổi.
18. Nhà thờ thánh Stephen
- Địa chỉ: Stephansplatz 3, 1010 Wien, Áo
Nhà thờ Stephen được xây dựng vào năm 1160 không chỉ là công trình kiến trúc Gothic nổi bật nhất thành phố Vienna mà còn lưu giữ một số kho tàng nghệ thuật đồ sộ của thủ đô nước Áo.
19. Nhà thờ Thánh Mary Gdańsk
Nhà thờ Thánh Mary – Vương cung thánh đường Đức Mẹ Maria là tòa nhà Công giáo kiểu Gothic nằm ở trung tâm Gdańsk, Ba Lan. Với diện tích 185.000 m2 ~ 190.000 m2, đây hiện là một trong ba nhà thờ bằng gạch lớn nhất thế giới.
Nhà thờ có bảy cổng, một ở phía tây dưới gác chuông, một ở mặt tiền phía đông của dàn hợp xướng, hai ở phía bắc và ba ở phía nam, sáu trong số đó (tất cả trừ phía tây) đều xây bằng đá sa thạch .
20. Nhà Thờ Chính Tòa Milan
- Địa chỉ: P.za del Duomo, 20122 Milano MI, Ý
Động thổ từ năm 1386 và phải mất khoảng 600 năm để hoàn thành, đại thánh đường Milan xây dựng theo phong cách kiến trúc Gothic và hiện là nhà thờ Công giáo Rôma lớn thứ tư trên thế giới.
Không chỉ là một thánh đường, Duomo of Milan còn kể một câu chuyện về đức tin và nghệ thuật, là điểm giao thoa các nền văn hóa khi công trường xây dựng nhà thờ trở thành không gian sôi động để trao đổi ý tưởng, kinh nghiệm và kỹ năng từ những kỹ sư, kiến trúc sư, nhà điêu khắc, thợ cắt đá hàng đầu thế giới lúc bấy giờ. Nghệ sĩ vĩ đại nhất từng tham gia đó chính là Leonardo da Vinci.
