Không chỉ cổ nhất Việt Nam mà di tích thành Cổ Loa còn là toà thành xuất hiện sớm nhất Đông Nam Á. Thành được xây dựng để làm kinh đô của Vương quốc Âu Lạc vào thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên và là trung tâm chính trị quan trọng của người Việt cho đến thế kỷ thứ 10.
Ngày nay, di tích Thành Cổ Loa nằm trên địa bàn 3 xã Cổ Loa, Dục Tú và Việt Hùng thuộc huyện Đông Anh và trở thành một điểm đến lịch sử được yêu thích ở ngoại thành Hà Nội.Trong phạm vi bài viết này, admin sẽ bật mí những thông tin tổng quan nhất để bạn khám phá tòa thành độc nhất vô nhị ở Đông Nam Á.
MỤC LỤC
Địa điểm Di tích Thành Cổ Loa
- Địa chỉ: Cổ Loa, Đông Anh, Hà Nội
- Mở cửa: 8h – 17h
- Giá vé: 10.000. Miễn phí cho trẻ em dưới 15 tuổi và người có công với cách mạng.
Vào thời Vương quốc Âu Lạc, Cổ Loa nằm ở đỉnh tam giác châu thổ sông Hồng, là đầu mối giao thương quan trọng bằng đường thủy và đường bộ. Ngoài ra, triều đình có thể dễ dàng kiểm soát và giám sát cả các địa điểm vùng cao và vùng thấp từ vị trí của kinh thành. Thành được xây dựng trên một vùng đất cao ráo nằm ở tả ngạn sông Hoàng, dân cư đông đúc, kinh tế phát triển mạnh.
Lúc bấy giờ, sông Hoàng là phụ lưu lớn của sông Hồng, nối sông Hồng với sông Cầu – con sông lớn nhất trong hệ thống sông Thái Bình. Hai hệ thống sông này đã chi phối toàn bộ mạng lưới giao thông đường thủy ở miền Bắc Việt Nam cho đến tận ngày nay. Từ Cổ Loa, cư dân có thể ngược dòng sông Hoàng đến núi rừng phía Bắc hoặc xuôi dòng xuống đồng bằng và biển.
Việc dời đô từ trung du (Phong Châu – Phú Thọ) về miền xuôi (Cổ Loa – Đông Anh – Hà Nội), với điều kiện địa lý, giao thông và kinh tế như vậy đã chứng tỏ yêu cầu phát triển mới của Vương quốc Âu Lạc.
Cấu trúc độc đáo của Thành
Cổ Loa được xây dựng với kiến trúc độc đáo theo kiểu hình xoắn ốc nên còn có tên gọi khác là Thành xoắn ốc (Loa Thành). Khi xây dựng thành Cổ Loa, tổ tiên chúng ta đã biết tận dụng lợi thế về địa hình tự nhiên là độ cao của gò đồi để xây theo phương pháp đào đất đến đâu, khoét hào đến đó, thành đắp đến đâu, lũy xây đến đó. mặt ngoài lũy, dốc thẳng đứng, mặt trong xoải để đánh vào thì khó, trong đánh ra thì dễ.
Tương truyền, Cổ Loa gồm 9 bức tường thành đào hào sâu bao quanh, có thể cho thuyền bè qua lại dễ dàng. Những bức tường và thành lũy này được xây dựng đồng thời. Đầm phá chính nằm ở phía đông có 5 con suối, cung cấp đủ nước cho cư dân sống bên trong thành.
Chiều cao của các bức tường trung bình là 4-5 mét, một số cao đến 12 mét, chân tường rộng khoảng 20 ~ 30 mét. Tuy nhiên, một số bức tường thành đã bị phá hủy bởi thiên nhiên, thời gian và chiến tranh nên những gì chúng ta nhìn thấy hiện tại chỉ còn lại 3 bức tường với tổng chiều dài 16 km.
3 bức tường thành đó là: Bức tường ngoài có chu vi 8km, Bức tường giữa có hình đa giác, chu vi 6,5km và Bức tường Trung tâm có hình chữ nhật, chu vi 1,6km.
Điểm nổi bật nhất trong Quần thể di tích Thành Cổ Loa là Đền thờ An Dương Vương. Đền nằm ở trung tâm kinh thành, còn gọi là Đền Thượng, được xây dựng vào năm 1687 dưới triều vua Lê Hi Tông. Bạn sẽ ấn tượng ngay bởi một đôi rồng trước cổng vào của ngôi đền. Những con rồng này được chạm khắc tinh tế để chúng ta có thể cảm thấy rằng chúng đang vuốt ria một cách sống động. Vì vậy, chúng được coi là biểu tượng tiêu biểu của nghệ thuật điêu khắc thời Lê.
Khu đền có hình đầu rồng. Bên trái và bên phải của đền là hai khu rừng xanh tượng trưng như thân rồng. Ngay lối vào của chùa là hai ao nước như mắt rồng. Ngay sau cánh cửa là giếng Ngọc – nơi Trọng Thủy tự kết liễu đời mình trong truyền thuyết.
Giá trị lịch sử & văn hóa
Có rất nhiều truyền thuyết gắn liền với sự tồn tại của Thành Cổ Loa. Những câu chuyện thần kỳ liên quan đến sự thành lập vương quốc của vua An Dương Vương, quá trình xây dựng, nỏ thần – món quà của rùa vàng có thể giết hàng trăm kẻ xâm lược; mối tình đau thương nhưng đầy cảm động giữa Mỵ Châu (con gái vua) và Trọng Thủy (con vua Triệu Đà – kẻ thù của vua),…
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, dấu tích của thành cổ và những nhân vật huyền thoại này đã đi vào tâm thức của bao thế hệ người dân Việt Nam. Bên cạnh những truyền thuyết thần kỳ trên, Thành Cổ Loa còn được đánh giá cao ở nhiều khía cạnh khác:
– Về quân sự, Cổ Loa thể hiện sức sáng tạo độc đáo của người Việt cổ trong việc bảo vệ Tổ quốc và chống giặc ngoại xâm. Với tường thành kiên cố, hào và gò bao bọc, hệ thống thành lũy, Cổ Loa là căn cứ phòng thủ vững chắc để bảo vệ Vua, Triều đình và Kinh đô. Đồng thời, đây cũng là sự kết hợp hoàn hảo giữa thủy quân lục chiến và bộ binh khi chiến đấu với kẻ thù.
– Về mặt xã hội, việc phân bổ các khu ở riêng cho vua, quan, binh, thành Cổ Loa là bằng chứng sống động về sự phân hóa giai cấp lúc bấy giờ. Sự tồn tại của Thành Cổ Loa đánh dấu thời kỳ Vua sống tách biệt với quần chúng và được binh lính bảo vệ nghiêm ngặt.
– Về văn hóa, trong số các thành cổ còn lại ở Việt Nam hiện nay, Thành Cổ Loa là quần thể thành cổ nhất với lịch sử 2.300 năm.
Vương quốc Cổ Loa lần thứ hai được chọn làm kinh đô dưới thời vua Ngô Quyền (939-44 SCN). Các nhà khảo cổ học đã phát hiện nhiều hiện vật quý của người Việt cổ, thể hiện sự phát triển rực rỡ của nền văn minh Âu Lạc dưới thời vua An Dương Vương. Những di vật có giá trị được khai quật dưới lòng đất Cổ Loa bao gồm: trống đồng Cổ Loa, lư đồng, rìu đồng, hàng nghìn mũi tên đồng, lưỡi cày, đồ vật bằng gốm, đất nung, v.v.
Năm 1962, Thành Cổ Loa được chính phủ Việt Nam đề cử là Di tích Quốc gia. Với những giá trị về lịch sử, kiến trúc nghệ thuật và khảo cổ học, nơi đây đã được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt vào năm 2012.
Làm sao để tới đó?
Cổ Loa cách trung tâm gần 20km, cách khu phố cổ Hà Nội khoảng 16 km về phía đông bắc, cách sân bay quốc tế Nội Bài 22 km về phía nam.
Xe buýt
Nếu dư dả thời gian nhưng thiếu tài chính hoặc đơn giản muốn trải nghiệm phương tiện công cộng, bạn có thể đi xe buýt. Nhưng điểm hạn chế là thời gian chờ hơi lâu. Xe buýt đến Cổ Loa từ Hà Nội là các tuyến số 15, 17, 43, 46, 65.
Xe máy
Phương tiện di chuyển này phù hợp với những người ưa mạo hiểm, thích khám phá các cung đường ở Việt Nam. Đi xe đạp, bạn sẽ có cơ hội ngắm nhìn vùng nông thôn yên bình của đồng bằng sông Hồng phía Bắc Việt Nam trên đường đi.
Xe riêng có hướng dẫn viên
Nếu bạn muốn tiết kiệm thời gian và tích lũy được nhiều kinh nghiệm, lựa chọn tốt nhất là đặt một chuyến đi trong ngày có hướng dẫn viên từ Hà Nội. Ngoài ra, Thành Cổ Loa nằm ở vùng nông thôn, bạn sẽ được hiểu sâu hơn về giá trị lịch sử, văn hóa cũng như nhiều câu chuyện thú vị về cuộc sống hàng ngày của người dân địa phương trong làng.
Lễ hội Thành Cổ Loa
Lễ hội Thành Cổ Loa được tổ chức để tưởng nhớ sự kiện Vua An Dương Vương từ miền cao xuống miền xuôi vào kinh thành. Toàn thể nhân dân 12 thôn ở Cổ Loa và 7 xã khác trong vùng tổ chức Lễ hội Thành Cổ Loa trong vòng 10 ngày, từ ngày 6 đến 16 tháng Giêng âm lịch hàng năm.
Trong ngày mồng 5 tết, 8 xã tổ chức lễ dâng hương tại đình làng linh thiêng. Đồng thời, tại đền thờ An Dương Vương (hay còn gọi là Đền Thượng), vị cao niên được kính trọng nhất trong số 8 xã cũng tổ chức nghi lễ ôn lại sự tích và công lao của An Dương Vương.
Ngày hôm sau là ngày lễ hội chính thức trong thời gian 10 ngày của lễ hội. Vào ngày này, Lễ rước long trọng với lư hương và bia đá từ đình lớn lên Đền Thượng, nơi treo đầy cờ hoa rực rỡ.
Ngoài các nghi thức trên, còn có nhiều trò chơi dân gian hấp dẫn như đu tre, đấu vật, bắn nỏ, thi thổi cơm.
Là di sản văn hóa minh chứng cho sự sáng tạo và trình độ kỹ thuật của người Việt xưa, Thành Cổ Loa chắc chắn là điểm du lịch lý tưởng mà bạn không thể bỏ qua khi đến thăm Hà Nội.
